fot. Stefan Schauberger/ Unsplash

Szary pinot, we Włoszech znany jako pinot grigio, we Francji zaś jako pinot gris, daje wina od prostych i neutralnych o nikłej koncentracji, po intensywne, mocne, aromatyczne, o stosunkowo niskiej kwasowości.

Tomasz Prange-Barczyński

Jego prawdziwa nazwa jest francuska i brzmi pinot gris (szary pinot), jednak sławę zapewnił sobie jako pinot grigio, dzięki włoskiemu wcieleniu. Wcieleń tych ma zresztą wiele, pozostaje jedną z najbardziej nieprzewidywalnych i w gruncie rzeczy wciąż mało znanych odmian.

Pochodzenie

Pinot to odmiana pochodząca prawdopodobnie z Île-de-France. Według hipotezy przyjętej w Wine Grapes (Robinson, Harding, Vouillamoz; 2012) wywodzi się z winorośli dzikiej. Ma wiele kolorystycznych mutacji, z których najlepiej znane to noir, blanc, meunier i właśnie gris. Pinot gris została rozpoznana już po noir i meunier – swą nazwę zawdzięcza szaroróżowej skórce. Po raz pierwszy zidentyfikował ją Johann Seger Ruland, kupiec i farmaceuta. Kupił zdziczały ogród w Spirze, w Badenii-Wirtembergii, i w roku 1711 wytłoczył wino z nieznanych sobie odmian winorośli. To właśnie na jego cześć pinot gris bywa nazywany przez Niemców ruländerem.

Synonimy

Pinot gris (Francja). Tokay pinot gris (Alzacja – nazwa oficjalnie zakazana od 2007 r.). Beurrot i fromenteau (Burgundia i Szampania). Malvoisie (Loara, Sabaudia, Szwajcarii). Pinot grigio (Włochy). Grauburgunder, ruländer (Niemcy). Rulandské šedé (Czechy). Sivi pinot (Słowenia). Szürkebarát (Węgry – dosł. szary mnich).

Uprawy

Największe znajdują się we Włoszech (blisko 7 tys. ha), przede wszystkim w Veneto, Friuli, Górnej Adydze oraz Lombardii. We Francji zdecydowana większość pinot gris rośnie w Alzacji (ponad 2,3 tys. ha z 2,6 tys. w całym kraju). Reszta w Burgundii i nad Loarą. Niemcy (4,5 tys. ha) uprawiają grauburgundera głównie w Badenii, Hesji Nadreńskiej i Palatynacie. Szürkebarát jest specjalnością wulkanów w węgierskim Badacsony. W Europie Środkowej odmianę tę znajdziecie też w Austrii, na Morawach, w Słowenii i Polsce (Dolny Śląsk). Rośnie też dalej na wschodzie – w Mołdawii. W Nowym Świecie najwięcej pinot gris jest w Kalifornii (ponad 5 tys. ha). Odmiana ta daje też dobre wina w Nowej Zelandii i Australii.

Jak to pachnie?

Typowymi nutami są: orzech włoski, brzoskwinia, miód, ananas, suszone kwiaty.

Jak to smakuje?

Odmiana daje wina od prostych i neutralnych o nikłej koncentracji, po intensywne, mocne, aromatyczne, o stosunkowo niskiej kwasowości. Dobrze dojrzewają w beczkach, także nowych. Wiele win w Alzacji i Europie Środkowej jest półwytrawnych lub półsłodkich.

Z czym to pić?

Bardzo dobre i sprawdzone pary: pasztety, grasica, wątróbki drobiowe, leśne grzyby, morskie ryby z rusztu, kurczak i cielęcina w kremowych sosach.

Najlepsi producenci

Alzacja: Zind-Humbrecht, Trimbach, Kuentz-Bas, Weinbach

Friuli: Jermann, Vie di Romans, Torre Rosazza

Alto Adige: Lageder, Franz Haas

Słowenia: Edi Simčič, Dveri Pax

Niemcy: Franz Keller, Bercher, Salwey, Seeger, Wassmer, Wöhrle