Winiarnia Masi, która słynie z amarone, należy do rodziny Boscaini. Familia robi wino w regionie Valpolicella od 1772 roku. Bagaż tradycji nie przeszkadza dbać o innowacje i szukać wciąż nowych obszarów rozwoju.

Tekst: Tomasz Prange-Barczyński, zdjęcia: Masi

Masi, winiarnia, która słynie z amarone, zawdzięcza swą nazwę dolinie Vajo di Masi leżącej w samym sercu obszaru znanego dziś jako Valpolicella Classico. Boscaini kupili dolinę w II połowie XVIII wieku i zaczęli robić tam wino. Rodzina należy do prestiżowego stowarzyszenia Famiglie Storiche, którego członkami są tak znane i zasłużone dla regionu rody jak Allegrini, Bertani, Guerrieri Rizzardi, Speri, Tedeschi, Tommasi czy Zenato. W posiadaniu grupy jest również najbardziej znany wine bar w Weronie, a może i całych Włoszech, Bottega del Vino.

Masi: Valpolicella to za mało

Kiedy 17 marca usiadłem w czasie targów ProWein w Düsseldorfie do stołu z Giacomo Boscainim, reprezentantem siódmego pokolenia winiarskiej rodziny, ten jak zwykle mnie zaskoczył. Choć może nie aż tak bardzo, bo Junior zawsze ma coś w zanadrzu. Tym razem zaczęliśmy od zupełnie nowych bąbelków, dwóch świetnych prosecco robionych przez Masi pod szyldem Canevel w Valdobbiadene. Setàge Brut i Campofalco Brut Biologico wyróżniają się świeżością, wytrawnością i świetnymi nutami mineralnymi. Nie inaczej jest z Trento DOC Conti Bossi Fedrigotti. Ale Giacomo już opowiedział mi o kolejnym projekcie, tym razem w Oltrepò Pavese, także przecież słynącym z win musujących.

Masi ma dziś w portfolio wina z apelacji położonych we wszystkich Trzech Wenecjach: Friuli, Valodobbiadene, Soave, Bardolino, Luganie i Trentino. Wspomniałem już o musiakach w Lombardii, ale jest też przecież projekt toskański – w dolinie Orci, pod siostrzaną marką Serego Alighieri, powstają tam wina BellOvile. Od lat 90. XX wieku Boscaini robią także wina w Tupungato, w dolinie Uco, w Argentynie, gdzie nie tylko zasadzili werońską corvinę, ale wprowadzili też metodę podsuszania winogron appassimento.

Pionierzy ripasso

Gdy latem 2000 roku po raz pierwszy odwiedziłem siedzibę Masi w Gargagnago pod Sant’ Ambrogio di Valpolicella, w wine barach Werony królowało wino Campofiorin. Widziałem je niemal w każdym lokalu, na wielu stołach przy Piazza dell’Erbe i w innych zakątkach miasta. Istniało wprawdzie od wielu lat, pierwszy raz Boscaini zrobili je w 1964 roku. Na przełomie mileniów zapowiadało jednak modę, która wkrótce miała opanować Valpolicellę. Sygnowane do dziś jako IGT Rosso Verona było w istocie pierwszą współczesną valpolicellą ripasso, w której młodym winem zalewa się wytłoczone, podsuszone owoce corviny, rondinelli i molinary, wykorzystane już raz do produkcji amarone.

W dodatku wino dojrzewało w beczkach z drewna czereśniowego, a nie dębu, co dodawało mu dodatkowej oryginalności. Boscaini w ogóle lubili eksperymentować z różnymi gatunkami drewna. W piwnicy stała na przykład użyta tylko raz (bo nawet w Masi nie wszystko się udaje) beczka z drewna sandałowego ściągniętego z Azji.

Familia przywróciła też do życia niemal zapomnianą lokalną odmianę oseleta, która ze względu na niską wydajność i bardzo wysoką taniczność nie zyskała uznania u nastawionych na ilość producentów. Szczep dodawany jest do kilku win z Valpolicelli. Powstaje też niewielka ilość czystej oselety pod nazwą Osar.

W czasie marcowego spotkania z Giacomo spróbowaliśmy szerokiej gamy win Masi. Poniżej prezentuję oceny etykiet, które (z wyjątkiem jednej) są dostępne w Polsce.

Masi: appassimento pod Alpami i Andami

89 Masi, Tupungato-Valle de Uco, Passo Doble 2022

Dolina Uco spotyka Valpolicellę, czyli świetny, pełen świeżego owocu mariaż malbeka z corviną. Wino bardzo soczyste, atrakcyjne, z nutami słodko-kwaśnych wiśni, zbudowane na solidnym, ale wygładzonym drobnoziarnistym garbniku. Urokliwe i całkiem długie. (59,99 zł)

91 Masi, Verona, Brolo Campofiorin 2021

Kupaż corviny i rondinelli ze specjalnością rodziny Boscaini, oseletą, klasyczną odmianą z Valpolicelli porzuconą przez większość winiarzy ze względu na małe grona, a co za tym idzie, niską wydajność. Wino powstało z wykorzystaniem podsuszanych owoców. Ma korzenny, a zarazem krwisty aromat, z lekką nutą appassimento. To czyste, nieprzesadzone, eleganckie i świetnie zrównoważone wino. Znakomita ekspresja corviny. (158 zł)

92 Masi, Amarone della Valpolicella Classico, Costasera 2020

Tzw. podstawowe amarone w kolekcji Masi. Krwiste, korzenne, pikantne, znakomicie mineralne wino. Na podniebieniu bardzo soczyste, z doskonałymi nutami owocowymi dodającymi mu rześkości i świeżości. Nie ma tu ciężkiej koncentracji właściwej wielu amarone, są za to wyraziste aromaty wisni, śliwek i akcent kakao. Bardzo enregetyczne, napięte wino o wielkim potencjale dojrzewania. (334 zł)

93 Masi, Amarone della Valpolicella Classico, Costasera Riserva 2018

Riservę z winiarni Masi cechuje większa, niż w przypadku „normalnej” Castasery koncentracja, oraz wyraziste nuty appassimento. Sporo tu ciemnego owocu, słodko-kwaśnych wiśni, pojawia się nuta mocno palonej kawy, lukrecji oraz grafitowe akcenty. Wino tęgie, ale jednocześnie świetnie zrównoważone, bez nut zmęczenia czy ociężałości, kipiące energią. Wielki potencjał. (399 zł)

93 Masi, Amarone della Valpolicella Classico, Vajo dei Masi, 1999

Wino zatrzymane w czasie. Vajo dei Masi to seria, która powstała w związku z 250. rocznicą pierwszych zbiorów, jakie rodzina Boscaini przeprowadziła w Valpolicelli. Amarone dojrzewało w beczkach przez trzy lata, po czym trafiło na 21 lat do stalowej kadzi, w której trwało pod warstwą azotu. Zostało zabutelkowane w 2024 roku. Dziś jest już kapitalnie dojrzałe, z lekką nutą warzywną w ataku, która z czasem ewoluuje w kierunku aromatu wędzonej śliwki i, w ogóle, suszonych owoców. Z czasem pojawia się tez nuta gorzkiej czekolady. Wino skoncentrowane, bardzo taniczne, z wciąż wielkim potencjałem dalszego starzenia. (380 euro)

94 Masi, Amarone della Valpolicella Classico, Mazzano 2015

Wino z serii Cantina Privata Boscaini, z owoców zebranych w pojedynczej winnicy o tradycjach uprawy winorośli sięgających XII wieku. Uderza mocnym wyrazistym aromatem gorzkiej czekolady i suszonych ziół. W ustach pozostaje w pełni soczyste, krwiste, świetnie zrównoważone w swej alkoholowej tężyźnie. To całkowicie wytrawne, długie amarone o świetnej kwasowości i wielkiej energii, Klasa! (898,98 zł)

95 Masi, Amarone della Valpolicella Classico, Campolongo di Torbe 2015

Jedno z pierwszych butelkowanych włoskich win z pojedynczej winnicy. Po pierwszym ataku gorzkiej czekolady skoncentrowany owoc, nuty podsuszonych wiśni, wyrazisty charakter appassimento. Amarone długie, tęgie, złożone, z początku z lekką nutą warzywną, która się szybko wietrzy. Barokowe, o obfitej materii. Z nieco wyższym cukrem resztkowym, niż Mazzano, ale równie dobrze zrównoważone. Mnóstwo energii i długie życie przed tym wyrazistym, ciężkim, ale też w pełni harmonijnym winem. (899 zł)

93 Serego Alighieri, Amarone della Valpolicella Classico, Vaio Amaron 2017

Wino z posiadłości potomków Dantego (21. pokolenie) zarządzanej od 1973 roku przez Masi. Klasyczny kupaż corviny, rondinelli i klonu molinary wyselekcjonowanego w posiadłości. Amarone skoncentrowane, z nutą gorzkiej czekolady w ataku. Dojrzałe, esencjonalne, z wyrazistą nutą czereśni, zaskakująco przewietrzone, nieściśnięte i zrównoważone jak na suchy gorący rocznik. Dziś warto dać mu kilka godzin w karafce, a jeszcze lepiej zaczekać na nie 5-10 lat. (459 zł)

Wina Masi importuje do Polski Centrum Wina