Barolo z rocznika 2021, których autorem jest Aldo Vajra, zbliżają się do absolutu. Jeśli cenicie nebbiolo łączące subtelność, ekspresję terroir i hedonistyczny smak trafiliście pod dobry adres.
Tomasz Prange-Barczyński, fot. Vajra
Trudno sobie dziś wyobrazić, że niezwykle opanowany Aldo Vajra w rewolucyjnym 1968 roku był hippisem. I że za udział w protestach przed siedzibą wojska w Turynie został za karę „zesłany” przez rodzinę na wieś, do dziadków, którzy mieli winnicę pod Barolo, by nieco ochłonął. Nikt z familii nie przypuszczał, że młody buntownik zakocha się w ziemi bez pamięci. Rodzice byli skłonni poluzować trochę warunki banicji – zależało im, by Aldo dokończył studia. Za to na wsi szybko zyskał ksywkę „profesor”. Zwłaszcza, że mnóstwo czytał, przede wszystkim o uprawie winorośli i produkcji wina, w tym książki z czasów napoleońskich. W 1971 roku założył w Vergne, zaledwie 4 km od miasteczka Barolo i tyle samo od La Morry, winiarnię firmowaną własnym nazwiskiem. Od początku, inspirowany przez swojego mentora, Francesco Garofolo, uprawiał ziemię w reżimie ekologicznym. Pół wieku temu w konserwatywnym regionie zasługiwało to na miano rewolty dużo bardziej, niż szczeniackie protesty ’68.
Rodzinna pasja
Miłość do ziemi w ciągu z górą pięciu dekad wyraziła się w indywidualnym traktowaniu kolejnych siedlisk i interpretowaniu lokalnego nebbiolo w głębokim poszanowaniu miejsca pochodzenia owoców. Vajra wskrzesił traktowany przez wielu jako drugoligowy szczep dolcetto, nadając mu odpowiednią rangę. Był współodpowiedzialny za renesans freisy. Jako pierwszy w regionie zrobił w okolicy rieslinga, miał też rękę do barbery. Najważniejsze było jednak zawsze barolo. Aldo potrafił zaszczepić swoją pasję także trójce dzieci: Giuseppe, Francesce i Isidoro, którzy czynnie biorą dziś udział w rodzinnym przedsięwzięciu.
Familię Vajra mam przyjemność i przede wszystkim honor znać od blisko dwóch dekad. Ich nebbiolo (i nie tylko) zawsze mnie urzekają jako niezwykle eleganckie, subtelne, przede wszystkim zaś harmonijne w swej ekspresji. To absolutna czołówka DOCG Barolo i całego Piemontu. Jednak rocznik 2021 w mojej historii degustacji win z Vergne wydaje się wyjątkowy. Może dlatego, że tym razem mogłem smakować je długimi dniami, korzystając z uprzejmości rodziny, która organizując degustację online przysłała całe butelki. Czas jest bowiem kluczem w obcowaniu z tak wyjątkowymi barolo, a każdy kieliszek z tej samej flaszy różni się od poprzedniego.
Dobry rocznik 2021
To świetny rocznik mimo wiosennych przymrozków i kilku ataków gradobicia w miesiącach letnich. Na wzgórzach Barolo i Novello było relatywnie sucho, a sezon trwał wystarczająco długo, by grona osiągnęły pełną dojrzałość fenoliczną przy zachowaniu świetnej kwasowości. Owoce były małe, co przełożyło się na większą taniczność win. Z drugiej strony 2021 porównywany jest z 2020 czy 2008, które dały wina bardzo owocowe. Niewielka ilość azotu w gronach spowodowana suchym sierpniem przełożyła się na bardzo długą fermentację. To zawsze ból głowy dla winiarza, ale efekty bywają wspaniałe. Oto garść moich uwag na temat czterech barolo 2021 oraz dwóch młodszych win z Vergne.
G. D. Vajra: nie tylko barolo
89 G. D. Vajra, Langhe Nebbiolo, Claré J.C. 2024
Czy z nebbiolo można zrobić klareta? Jeśli ma się odrobinę wyobraźni i przepis sabaudzkiego jubilera Giana Battisty Croce z 1606 roku – jak najbardziej! Ideą było stworzenie wina do szybkiej konsumpcji, przepełnionego świeżością i owocem. Claré (wobec protestu Francuzów i niemożności zarejestrowania nazwy „claret”, Vajra wybrali taki ekwiwalent) tłoczy się z owoców pochodzących z najmłodszych krzewów. Wino fermentuje w szczelnie zamkniętej kadzi ze stali nierdzewnej i po krótkim dojrzewaniu trafia do butelek. W roczniku 2024 jest młodzieńcze, nasycone owocem, pachnące pestką wiśni, żywe i lekkie. Wciąż odrobinę szemrzące, słodko-słone, o delikatnej, subtelnej taninie. Przeczyste, smukłe, pełne energii. Idealny wstęp do odmiany, Langhe i świata rodziny Vajra. (109 zł)
91 G. D. Vajra, Barbera d’Alba 2024
Aldo uważa, że barbera oddaje charakter jego żony, Mileny, u której połączenie ciekawości i cierpliwości skutkuje czystą i bogatą osobowością. Owoce przechodzą długą macerację, ale samo wino dojrzewa tylko 3 miesiące w stali. Jest klasycznie wiśniowe, przepełnione owocem, miękkie i obfite, w pełni wierne odmianie, z której powstało. To barbera o gładkiej materii, żywej kwasowości i aksamitnych taninach. W kuchni przyjazna wszystkiemu, co duszone, od warzyw po wołowinę. Harmonijna, giętka, przeczysta i hedonistycznie smaczna. (115 zł)
94 G. D. Vajra, Barolo, Coste di Rose 2021
Wyjątkowe strome siedlisko o dużej zawartości piasku położone między 250 a 310 m n.p.m. rozciąga się za Barolo, w stronę Monforte d’Alba. Vajra dojrzewa pochodzące stąd wino 26 miesięcy w dużych (25 i 40 hl) beczkach ze slawońskiego dębu, co w 2021 roku dało smukłe, ściółkowo-fiołkowe barolo ujęte w kamienną ramę. Wino wyrysowane jest cienką kreską, nasycone owocem, z dojrzałym garbnikiem i wyrazistą kwasowością. Piękny akcent dojrzałej wiśni nie przeszkadza nutom mineralnym. Coste di Rose smakuje wyśmienicie już dziś, zwłaszcza podane do kaczki, gęsi czy prawdziwków, ale warto na nie poczekać, tym bardziej, że z łatwością przetrwa w piwnicy co najmniej dwie dekady. (399 zł)
96 G. D. Vajra, Barolo, Bricco delle Viole 2021
„Wzgórze fiołków” to najwyżej położona (390-480 m n.p.m.), zlokalizowana najbliżej Alp, a więc i nominalnie najchłodniejsza z winnic sklasyfikowanych jako MGA (Menzioni Geografiche Aggiuntive). Za to z doskonałą ekspozycją pozwalającą w pełni dojrzeć owocom. Aldo Vajra mówi jednak, że Viole uczy cierpliwości. W siedlisku nie brak krzewów z 1968, 1949, a nawet z 1931 roku. Nie ukrywam, że Bricco rodzi moje ulubione wino Vajry, a być może w ogóle ulubione barolo. W roczniku 2021 w kieliszku mamy fenomenalny akcent fiołkowy w ataku, a po chwili czysty kamienny aromat z niuansem czarnych jagód i innych leśnych owoców. Na podniebieniu znakomicie zrównoważone, o genialnej owocowości. Przeczyste, długie, napięte i niesamowicie strukturalne. Powraca piękna nuta fiołkowo-jagodowa. Taniny są dojrzałe, wyraziste i obfite, ale też, jak na młode barolo, bardzo gładkie. Doskonale zbudowane, harmonijne, o wielkim potencjale. (419 zł)
97 G. D. Vajra, Barolo, Ravera 2021
Leżąca na granicy gmin Novello i Barolo winnica należy do największych (130 ha, z czego 62 proc. obsadzonych winoroślą) i najbardziej zróżnicowanych. Należące do rodziny parcele ulokowane są między 300 a 380 m n.p.m. w amfiteatralnym łuku wzgórza o południowej ekspozycji. Giuseppe Vajra porównuje chrupkość tutejszych win z dźwiękiem gitary Fender Telecaster. Ja znajduję w 2021 grafitowe nuty w ataku obok dojrzałych wiśni, odrobiny leśnej ściółki, świeżych prawdziwków i fiołków. Złożony, ale też bardzo jeszcze młodzieńczy aromat. W ustach, obok potężnej dawki tanin, pojawia się natychmiast soczysty owoc, w pełni dojrzałe słodko-kwaśne wiśnie oraz klasyczne dla nebbiolo aromaty czarnych jagód i fiołków. Długie, energetyczne, fenomenalnie zrównoważone, świetnie kwasowe wino. Bogate, ale swoiście przy tym powściągliwe i niezwykle eleganckie. Z wielkim potencjałem dojrzewania, choć nie sposób nie cieszyć się nim już dziś. Wino doskonałe. (419 zł)
94 G. D. Vajra, Barolo, Luigi Baudana 2021
Baudana to projekt specjalny. W 2009 roku rodzina Vajra stała się „strażnikiem” garażowej winiarni Luigiego i Fioriny Baudana, którzy tworzyli wyjątkowe barolo z owoców pochodzących z winnicy Baudana leżącej w niewielkim siole o nazwie… Baudana (część Serralungi d’Alba). Od ponad 15 lat Vajra dba o winnicę i winifikację tego wyjątkowego wina. Rocznik 2021 jest przepojony owocem i aromatem fiołków. To nebbiolo z dojrzałym, charakternym, wciąż jeszcze nie do końca wygładzonym garbnikiem. Czaruje lekkością zapachów i soczystym owocem. Młodość jest jego niewątpliwą zaletą. Z drugiej strony to wino o żelaznej strukturze, długie, świetnie zrównoważone wyrazistą świeżą kwasowością. Niezwykle przy tym eleganckie i z bardzo dużym potencjałem. (529 zł)
Wina sprowadza do Polski Vini e Affini
O innych winach z Piemontu, musujących Alta Langa DOCG, piszemy TUTAJ.
