fot. Werner Waldboth

Niewiele winnic na świecie może pochwalić się historią sięgającą XII wieku. Winiarnia należąca do Abbazia di Novacella w Alto Adige na północy Włoch udowadnia, że wielka tradycja może iść w parze z nowoczesnym podejściem do produkcji wina i szacunkiem wobec natury.

Inka Wrońska

Abbazia di Novacella mieści się w Dolinie rzeki Isarco w gminie Varhn, na obrzeżach Bressanone, czyli w tej części Południowego Tyrolu (wł. Alto Adige), gdzie pierwszym językiem dla większości mieszkańców jest niemiecki. Stąd dla wielu winomanów może być bardziej znana pod nazwą Kloster Neustift.

Abbazia (niem. Kloster) oznacza klasztor – ten akurat, będący w rękach zakonu augustianów, powstał 900 lat temu. Dziś w jego murach mieści się nie tylko opactwo, ale także schronisko młodzieżowe, filia jednego z gimnazjów i ośrodek edukacyjny oraz winiarnia. Przyklasztorna winnica jest jedną z najstarszych we Włoszech, winorośl uprawiano tu już w XII wieku. Win jednak nie sprzedawano, bo przeznaczone były wyłącznie na użytek mnichów. Poza tym trudne warunki klimatyczne w dolinie sprawiały, że były nie najlepszej jakości, krótko mowiąc – straszliwie kwaśne. Jakościowa zmiana nastąpiła dopiero w XVII wieku. Wówczas opactwo dokupiło kilka winnic położonych na południe od Bolzano, tworząc Gutshof Mariaheim.

Tradycja jest przywilejem, troska o naturę obowiązkiem

Obecnie głównym winemakerem w Kloster Neustift jest Celestino Lucin, jeden z najsłynniejszych włoskich enologów – w 2009 roku przewodnik Gambero Rosso uhonorował go tytułem Winiarza Roku. – Szacunek dla terroir i jak najmniejsza ingerencja w naturę to nasze podstawowe wartości – mówi. – Wielowiekowa tradycja  jest przywilejem, zrównoważony rozwój obowiązkiem. Winogrona zbieramy ręcznie – nie tylko dlatego, że nasze winnnice są zbyt strome dla maszyn. Również po to, aby wybrać najlepsze owoce, a to potrafi tylko człowiek. Obecnie koncentrujemy się na projektach przyjaznych dla środowiska. Chcemy zachować nasz region w jak najlepszej kondycji na co najmniej kolejnych 900 lat.

Białe w dolinie Isarco, czerwone pod Bolzano

Na stronie winnicy czytamy: „Aby zrobić dobre wino, musisz zadać sobie podstawowe pytanie: Jaki klimat i jaką glebę lubi dana odmiana?”

Działając zgodnie z tą filozofią, na zboczach doliny Isarco na wysokości 600-900 metrów, na żwirowych glebach morenowych, w trudnym chłodnym klimacie rosną szczepy białe: sylvaner, kerner, riesling, grüner veltliner, müller thurgau, pinot grigio, sauvignon blanc i gewürztraminer. Powstają tam wina o żywej kwasowości, mineralne, ale też pięknie owocowe.

Odmiany czerwone, dla których klimat doliny Isarco jest zbyt surowy, sadzone są w zakupionych przez winiarnię parcelach na południe od Bolzano. – Nie wszyscy wiedzą – mówi Werner Waldboth, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu w Abbazia di Novacella – że Bolzano, choć przecież położone na północy kraju, to jedno z najcieplejszych miast we Włoszech! Okolica wystawiona jest na gorące wiatry z południa, notuje się tu ponad 300 słonecznych dni w roku. To sprawia, że porfirowe gleby błyskawicznie się nagrzewają, co z kolei tworzy idealne warunki dla soczyście owocowego, a przy tym niezwykle świeżego lekkiego lagreina.

Najmłodszym nabytkiem Kloster Neustift są winnice Marklhof położone w okolicy Girlan, na płaskowyżu Überetscher. Tu, na wysokości 350-420 m n.p.m., na glebach żwirowych i gliniastych, znalazły idealne warunki szczepy dające wina o wyraźnych taninach: blauburgunder (pinot noir), vernaccia i rosenmuskateller (muscat rose à petits grains).

Klasyka, linia premium i eksperymenty

Winiarnia butelkuje swoje wina w dwóch podstawowych liniach: klasycznej i Praepositus. Ta druga obejmuje wina droższe, ze szczególnie dobrych parcel w DOC Alto Adige Valle Isarco i DOC Alto Adige, charakteryzujące się doskonałym potencjałem starzenia.

Winiarnia wypuszcza także dwa wina specjalne, powstające w dwóch wyjątkowych parcelach: Novacella obok winiarni oraz Marklhof w Cornaiano, opodal Appiano na południu regionu. To, odpowiednio, przepiękny złocisty Sylvaner Stiftsgarten (DOC Alto Adige Valle Isarco ) o nutach dojrzałych jabłek i gruszek, brioszki i wanilii, oraz Pinot Nero Riserva Vigna Oberhof (DOC Alto Adige) – wino intensywnie rubinowe, wiśniowo-jagodowe, ale też korzenne, wręcz czekoladowe.

Jest wreszcie linia Insolitus, w pewnym sensie doświadczalna. Powstają tu wina przyszłości, mające wskazywać ewentualny kierunek rozwoju winnicy. Są wśród nich musujące, fermentujące w amforach, wieloodmianowe. W tej linii winiarnia sprawdza też potencjał pojedynczych parcel.

Podczas lunchu w Le Braci, który odbył się pod koniec maja tego roku, o winach opowiadał nam Werner Waldboth, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu w opactwie.

88 Pinot Grigio 2023

Pełne, kompleksowe, eleganckie, zrównoważone, z długim, owocowo-pikantnym, leciutko słonawym finiszem. 3/4 wina dojrzewa w stali, reszta w dębowych beczkach. W winie jest zaledwie 1,6 g/l cukru resztkowego, ale w nosie obok cytrusów, wyczujemy słodkie akcenty miodu lipowego, dojrzałych gruszek i brzoskwiń, miodowego melona. To piękne wino będzie pasowało do ryb i drobiu, można też spróbować go do klasycznej francuskiej zupy cebulowej. (99 zł)

92 Gewürztraminer 2022

Niezwykle aromatyczny, o typowych dla szczepu nutach róż i liczi. W ustach wino pełne, intensywne, pikantne, z długim finiszem. Będzie idealne do drobiu przyrządzanego na słodko, najlepiej z dodatkiem owoców, np. do kaczki w pomarańczach. – To wino chętnie wybierane przez restauracje azjatyckie – mówi Waldboth. – Doskonale podgreśla ostrość i aromat wielu potraw kuchni indyjskiej, tajskiej czy syczuańskiej. Będzie też pasowało do tarty z cebulą i boczkiem, do serów (muenster i gruyère, roquefort, gorgonzola), do tłustych i wędzonych ryb, do grillowanych warzyw. Myślę, że mogłoby być idealne na późne niedzielne śniadanie – wydaje się dobrą parą do jajek, zwłaszcza do omletów. Wreszcie – to świetny wybór do deserów: szarlotki lub jabłkowego strudla, dyniowego sernika. (105 zł)

90 Pinot Nero 2022

Lekkie wino czerwone o świeżym zapachu wiśni, malin, czerwonych porzeczek i renklod. W ustach pełne, eleganckie, jedwabiste. Można podać je do dziczyzny, zwłaszcza tej w owocowych sosach i z owocowymi dodatkami (żurawina, borówki, wiśnie). Także do wieprzowiny, pieczonej kaczki, łososia z grilla. Zagra z pieczonym bakłażanem, może też być dobrym towarzyszem dla grzybowego (prawdziwkowego) risotta. (105 zł)

93 Sylvaner 2022 Praepositus

Zachwyca już barwą – jest delikatna i słomkowa, z wyraźnymi zielonymi refleksami. W nosie dojrzałe, soczyste owoce, przede wszystkim morele i brzoskwinie, kwiat czarnego bzu. Za tym wszystkim nieco przypraw o ziemistym charakterze (nasiona kolendry?) i świeże zielone migdały. Piękna równowaga słodyczy i kwasowości. W ustach wino mineralne, świeże, pikantne, o wyjątkowo długim, odrobinę słonawym finiszu. Próbowaliśmy rocznika 2022, który jest wspaniały już teraz, ale to wino ma przed sobą wspaniałą przyszłość – można . Możecie otworzyć je i za 10 lat! Będzie idealne na aperitif, ale nie schładzajcie go przesadnie! Także do przystawek, białych mięs, białych szparagów i wędlin – tu oczywiście kłania się południowotyrolski Speck. (145 zł)

Wina importuje do Polski Vini e Affini. Podane ceny pochodzą ze strony winecorner.pl. Zdjęcia butelek: Abbazia di Novacella / Kloster Neustift