Rocznik 2024 był na toskańskim wybrzeżu bardzo udany. Wina z DOCG Morellino di Scansano są pełne soczystego, dojrzałego, słodkiego owocu, a w większości z nich dominuje nuta słodko-kwaśnych wiśni.
Tekst: Tomasz Prange-Barczyński, fot. Consorzio Tutela Morellino di Scansano
Nadmorska wersja toskańskiego klasyka – Morellino di Scansano – jest pełna słodkiego owocu, który udanie równoważy naturalną wysoką kwasowość i wyraziste taniny odmiany. W interpretacji z okolic Scansano sangiovese smakuje także tym, którzy zamiast chianti wybierają raczej primitivo z Mandurii.
Sangiovese: bohater o wielu imionach
Sangiovese to najbardziej znana i najczęściej sadzona we Włoszech odmiana czerwonej winorośli. Odpowiada za tak znane wina, jak chianti classico, brunello di montalcino, vino nobile di montepulciano czy wiele supertoskanów. Mimo to odnoszę wrażenie, że od lat nie może przebić się do świadomości tzw. szerokiej publiczności w Polsce. Ta nadal woli apulijskie primitivo.
Powód łatwo wytłumaczyć. Sangiovese to wysoka kwasowość i mnóstwo tanin wyczuwalnych zwłaszcza w młodszych winach, wyraźnie szorstkich, jeśli próbujemy je pić bez odpowiedniej dawki protein na talerzu. Primitivo – wręcz przeciwnie: kwasowość łagodna, tanin niewiele. Za to sporo alkoholu, choć i sangiovese już dawno z łatwością wkracza na poziom 14-15 proc. A że producenci z obcasa włoskiego buta zwęszyli pismo nosem, oferują chętnie różnorakie wersje appasimento, czyli wina z podsuszanych gron, które są jeszcze mocniejsze i robią jeszcze słodsze wrażenie. To nadal się nad Wisłą podoba, szczególnie jeśli, powtarzam, nie łączymy wina z jedzeniem.
Morellino, podobnie jak brunello, prugnolo, nielluccio i kilkadziesiąt innych, to nic innego jak kolejna nazwa, ale i wcielenie sangiovese. Znana co najmniej od XVI wieku odmiana zadomowiła się w wielu regionach środkowych Włoch – od Lombardii po północną Apulię – zaadaptowała do lokalnych warunków i daje bardzo różnorodne w stylu wina.
DOCG Morellino di Scansano
Scansano, czterotysięczne średniowieczne miasteczko, to jeden włoskich klasyków: grupa kamiennych domów obsiadających zalesione wzgórze. Leży w prowincji Grossetto, zaledwie 20 km w prostej linii od Morza Tyrreńskiego. W 1978 r. miejscowe wina objęto prawną ochroną DOC. Począwszy od roku 2007 apelacja Morellino di Scansano ma status DOCG. Obejmuje nieco ponad 1100 ha winnic. Zgodnie z przepisami, co najmniej 85 proc. kupażu stanowić musi sangiovese (morellino). Reszta to inne, lokalne i międzynarodowe odmiany uprawiane w Toskanii. Ze względu na nadmorskie i bardziej południowe niż np. Chianti Classico położenie, a także mniejszą niż w interiorze wysokość nad poziomem morza, panujący tu klimat sprawia, że wina są łagodniejsze. Mają wygładzone taniny, słodszy owoc, a i kwasowość jest mniej dojmująca.
2024 na wiśniowo
Anteprima znaczy po włosku tyle co zapowiedź, prapremiera. Anteprimi di Toscana to cykl dorocznych degustacji dla kupców i prasy winiarskiej. W czasie ich czasie producenci pokazują nowe roczniki swoich win z wielu toskańskich apelacji. Zrozumiałe, że sangiovese w swoich różnych postaciach jest tej imprezy głównym (choć nie jedynym) bohaterem. Swój dzień współdzielony z DOCG Chianti ma także DOCG Morellino di Scansano. Degustacja odbywa się w monumentalnej florenckiej twierdzy Fortezza da Basso. To okazja, by spróbować win zaledwie kilkumiesięcznych, bo na tej akurat degustacji prezentuje się ostatni rocznik.
Otwieram nawias: dla mnie i wielu moich kolegów po fachu to kwestia dyskusyjna, czy w czasie anteprimy prezentowane powinny być wina, które legalnie mogą się znaleźć w sprzedaży? Czy też te, które rzeczywiście już są na rynku, albo za chwilę nań trafią. Tymczasem spośród morellino 2024 wiele degustowanych było próbkami pobranymi jeszcze z kadzi. Jak będą smakować po zabutelkowaniu i spędzeniu kolejnych miesięcy w piwnicach, możemy tylko gdybać.
Bez względu na te wątpliwości, akurat morellino w fazie młodzieńczej wypada zazwyczaj bardzo dobrze. Rocznik 2024 uważa się na toskańskim wybrzeżu za udany. Deszcze na przełomie zimy i wiosny oraz w czerwcu dostarczyły winnicom wystarczającej ilości wody. Temperatury, mimo lipcowych upałów, były zrównoważone, a tuż przed zbiorami amplitudy dobowe były znaczne.
W efekcie wina z DOCG Morellino di Scansano są pełne soczystego, dojrzałego, słodkiego owocu. W większości dominuje nuta słodko-kwaśnych wiśni. Mimo krótkiego czasu od zbiorów, taniny wydają się świetnie ułożone i gładkie. Ożywcza kwasowość ładnie wpisuje się w całkiem obfitą materię.
Młode i radosne
Morellino to, rzecz jasna, nie tylko wino dla początkujących. Nie tylko dla tych, którzy chcą wykonać krok naprzód w winnej edukacji i rozmyślają o zakończeniu w swoim życiu epoki primitivo. Nie tylko wreszcie dla tych, którzy chcą poszerzyć pole zainteresowań na inne niż Apulia regiony Włoch. Radosne młode wina zachwycą wszystkich biboszy szukających butelek odpowiednich choćby na zbliżający się sezon grillowy. Z kolei dojrzewające dwa lata DOCG Morellino di Scansano Riserva (w tym roku debiutuje rocznik 2022) potrafią zaskoczyć złożonością i głębią. To dobra wiadomość, bo jeszcze kilka lat temu miałem wobec riserv duży dystans. Producenci lubili przesadzić z dębowym makijażem, a wielu skutecznie zabijało w ten sposób przyrodzoną świeżość i owocowość morellino. Wydaje się, że ten czas już minął. A zatem, młode czy dojrzałe, pijcie morellino!
DOCG Morellino di Scansano: czołowi producenci
Fattoria Le Pupille, Morisfarms, Poggio Maestrino, Cantina Vignaioli del Morellino di Scansano, La Selva, Val Delle Rose, Poggio ArgentierA, Provveditore, Azienda Bruni, Belguardo, Col di Bacche, Fattoria Mantellassi, Conte Guicciardini, Podere Poggio Bestiale, Alberto Motta, Antonio Camillo, Fattoria San Felo, Rocca delle Macìe, Terenzi.
